Józef Pankiewicz (1866 Lublin – 1940 Marsylia)

Francją zainteresował się jeszcze podczas studiów w Warszawie. W znacznym stopniu wpłynęło na niego środowisko skupione wokół „Wędrowca” – zwłaszcza Stanisław Witkiewicz. Po raz pierwszy odwiedził Paryż w 1889 roku. Zapoznawszy się ze sztuką impresjonistów (Édouarda Maneta, Camille’a Pissarra i Claude’a Monet) starał się zaszczepić na rodzimym gruncie francuskie trendy malarskieWzorce malarskie potrafił Pankiewicz czerpać zarówno od uznanych impresjonistów, jak i od twórców młodszych, o rewolucyjnym wręcz podejściu do zagadnień sztuki. W trakcie pobytu w Madrycie w czasie I wojny światowej malował ramię w ramię z młodszym o dziewiętnaście lat Robertem Delaunayem, od którego nauczył się zasad kubizmu i fowizmu. Intensyfikuje przy tym jeszcze bardziej paletę i wzbogaca kompozycję o elementy geometryczne. Od 1906 roku wykładał na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.  Pracownia Pankiewicza cieszyła się wśród studentów ogromną popularnością. Uczyli się w niej między innymi Mojżesz Kisling,  Jan Wacław Zawadowski, Jan Rubczak, Szamaj Mondszajn czy Jan Rucki. Kolejnym osiągnięciem Pankiewicza w dziedzinie nauczania było założenie w 1923 roku na krakowskiej akademii Komitetu Paryskiej Pomocy dla Wyjeżdżających Studentów na Studia Malarskie do Francji, zwanego Komitetem Paryskim. W ten sposób ukonstytuowała się grupa kapistów (od skrótu „KP”), do której zaliczali się Zygmunt Waliszewski, Jan Cybis, Józef Czapski, Artur Nacht, Piotr Potworowski oraz Hanna Rudzka-Cybisowa.

Wystawy indywidualne – wybór:

  •  1922: Galerie Bernheim Jeune, Paryż

Literatura:

  • Józef Pankiewicz 1866 – 1940 : zycie i dzielo; artyscie w 140. rocznice urodzin, katalog wystawy, Warszawa : Muzeum Narodowe, 2006.