Louis Marcoussis (1878 Warszawa – 1941 Cusset)

Swą edukację artystyczną rozpoczął w 1901 roku nauką w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W Krakowie Markus spędził zaledwie dwa lata – studiując malarstwo pod kierunkiem Jana Stanisławskiego. W 1903 roku artysta przeprowadził się definitywnie do Paryża. Tuż po przybyciu, zapisał się do Académie Julian. Po trzech miesiącach zrezygnował jednak z akademickiej edukacji. Dzięki swym umiejętnościom rysunkowym utrzymywał się z karykatur przesyłanych regularnie do pism francuskich („La Vie parisienne”, „L’Assiette au beurre”). Po raz pierwszy wystawił swoje prace na Salonie Jesiennym w 1905 roku. Na początku swego pobytu we Francji tworzył obrazy utrzymane w impresjonistycznej poetyce. Niewielka ilość zachowanych dzieł z tego okresu jest rezultatem kryzysu końca dekady – gdy artysta zniszczył wiele dotychczasowych realizacji i tymczasowo porzucił malarstwo. Wkrótce powrócił jednak do malarstwa za sprawą nowo nawiązanych znajomości – Pabla Picassa i Guillaume’a Apollinaire’a. Zamieszkał na Montmartrze, gdzie w 1912 roku spotkał swoją przyszłą żonę Alicję Halicką. Obracał się w towarzystwie kubistów, wystawiał z grupą Section d’Or. Gdy wybuchła I wojna światowa, Marcoussis odbył służbę w Legii Cudzoziemskiej, w której pozostał aż do 1919 roku. Po wojnie wprowadził do swoich prac nowe tworzywo – szkło – rozwijając koncepcję obrazu-przedmiotu. W drugiej połowie lat dwudziestych XX w. jego twórczość zbliżyła się do surrealizmu. Z kręgiem surrealistów Marcoussis i Halicka byli zresztą blisko zaprzyjaźnieni (między innymi z Maxem Ernstem, Joanem Miro i Tristanem Tzarą). W latach trzydziestych Marcoussis poświęcił się twórczości graficznej – w kolejnej dekadzie wykonał kilkaset prac, głównie w technikach metalowych, ale także w wypukłodruku; pośród nich wiele inspirowanych wierszami. 

Wystawy indywidualne – wybór:

  • 1922: Der Sturm, Berlin
  • 1925: Galerie Pierre Chareau, Paryż
  • 1926: Galerie Jeanne Bucher, Paryż
  • 1928: Galerie Le Centaure, Bruksela
  • 1929: Galerie Georges Bernheim, Paryż
  • 1933: Galerie Knoedler, Nowy Jork
  • 1934: Arts Club, Chicago
  • 1934: Galerie Pierre, Paryż
  • 1936: Palais des Beaux-Arts, Bruksela
  • 1939: London Gallery, Londyn

Literatura:

  • Milet Solange, Louis Marcoussis, [1978-1941]: catalogue raisonné de l’oeuvre gravé, Copenhague, 1991. 
  • Alicja Halicka, Wczoraj: wspomnienia, autoryzowany przekład: W. Błońska, Kraków, 1971.
  • Louis Marcoussis, red. Antoinette Huré, katalog wystawy, Paris: Musée national d’art moderne 1964.
  • Jean Lafranchis, Louis Marcoussis, Paris, 1961.
  • Jean Cassou, Louis Marcoussis, Paris, 1930.