Sonia Lewitska (1874 Olchowiec lub Częstochowa – 1937 Paryż)

Sonia Lewitska, Portret paryżanki

Od 1895 roku uczęszczała na prywatne lekcje malarstwa w Żytomierzu i w Kijowie. W 1905 roku przeprowadziła się do Paryża, gdzie kontynuowała studia na École nationale supérieure des beaux-arts. We francuskiej stolicy podjęła studia również u swojego późniejszego męża – malarza Jeana Marchanda. Wraz z nim wystawiała w ramach ugrupowania Section d’Or (1912). Jej dorobek, inspirowany folklorem, czerpiący z tradycji klasycznej, a także: kubizmu, fowizmu i postimpresjonizmu, cieszył się zainteresowaniem najważniejszych krytyków (Guillaume Apollinaire) i galerzystów (Berthe Weill). W trakcie I wojny światowej Lewitska obok malarstwa tworzyła drzeworyty, w których podejmowała tematykę wojenną powszechnie uznawaną za „męską”. Zorganizowała także loterię artystyczną na rzecz swoich kolegów – ofiar wojny. Wielbicielka poezji, wraz z Rogerem Allardem przetłumaczyła z rosyjskiego teksty Nikołaja Gogola. Współpracowała z mężem przy cyklu ilustracji do tomu poezji Paula Valéry’ego Serpent (Wąż). Od drugiej dekady XX wieku Lewitska i Marchand mieszkali w dawnym atelier Renoira, przy rue Clinancourt. Atmosfera ich wypełnionej obrazami, „okropnie zimnej pracowni” – miejsca spotkań wielu przyjaciół–artystów, została w sugestywny sposób oddana we wspomnieniach sąsiadki, Alicji Halickiej.

Literatura:

  • Y. Koulchytzky, Y. Nyznyk-Wynnikiw,K. Sztul, Sophie Lewitska, Paris 1989.
  • J.-C. Marcadé, Les artistes d’origine ukrainienne dans l’art moderne en France, katalog wystawy, Maison de l’Unesco, Paris 2000.
  • Sonia Lewitska, katalog wystawy, opr. F. Roussier, Musée Mainssieux, Voiron 2006.